Sayı : TEPE-2021/ 35 23.12.2021
Konu : Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler (ATİK)
İçin Ödenen KDV`den iade hesabına
Verilecek pay nedir?
SİRKÜLER 2021-35
Bilindiği üzere 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu`nun 32`nci maddesinde “Bu kanunun 11, 13, 14, 15`inci maddeleri ile 17`nci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değe Vergisi işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur” hükmü yer almaktadır.
26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin IV. Katma Değer Vergisi İadesinde Ortak Hususlar başlıklı A.1.2 bölümünde; İşlemin Bünyesine Giren Verginin Hesabına Dahil Edilebilecek Unsurlar açıklanmıştır. Buna göre;
Yüklenilen KDV, iade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler, genel imal ve genel idare giderleri ile amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK) için yapılan harcamalara ilişkin KDV’den oluşur. İade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler ile genel imal ve genel idare giderlerinden bu dönemde gerçekleştirilen işleme isabet eden pay, aşağıda yer alan açıklamalar dikkate alınarak hesaplanır. İade hakkı doğuran işlemle ilgili talep edilecek KDV tutarı;
Ø İade hakkı doğuran işlemin doğrudan girdisini oluşturan mal ve hizmetler,
Ø İade hakkı doğuran işlemle ilgili olan telefon, kırtasiye, posta, ulaşım, konaklama, akaryakıt, elektrik, su, büro malzemeleri, muhasebe, reklâm, temizlik malzemeleri, kira vb. genel imal ve genel idare giderlerinden iade hakkı doğuran işleme isabet eden kısım,
Ø İade hakkı doğuran işlemde kullanılan ATİK’in alımı,
nedeniyle yüklenilen KDV`den oluşur.
İade tutarının hesaplanmasında, önce işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV dikkate alınır. Daha sonra ilgili dönem genel imal ve genel idare giderleri için yüklenilen KDV’den pay verilir. Bu şekilde hesaplanan tutarın, azami iade edilebilir KDV tutarını aşmaması halinde, bu tutar ile azami iade edilebilir KDV tutarı arasındaki farka isabet eden tutar kadar ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilebilir.
Yukarıdaki düzenlemeden de anlaşılacağı üzere KDV iadesine dahil edilecek unsurların belirli bir sıra ile hesaplamaya dahil edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla önce işlemin doğrudan bünyesine giren vergiler, daha sonra genel giderler, en son olarak ATİK (Amortismana Tabi İktisadi Kıymet) alımları nedeniyle ödenen KDV`nin iade hesabına dahil edilmesi gerekmektedir.
İşlemlerinin tamamı iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanması halinde ATİK yükleniminin nasıl yapılacağını basit bir örnek ile açıklamak gerekir ise;
(X) Mükellefin Eylül 2021 döneminde aldığı ve aktifine kaydetmiş olduğu amortismana tabi iktisadi kıymet nedeniyle ödemiş olduğu katma değer vergisi tutarının 100.000,00 TL olduğunu varsayalım,
Firmanın bu dönemdeki iade hakkı doğuran işlem (istisna uygulanan) bedelinin 1.000.000,00 TL, iade hakkı doğurmayan (istisna olmayan) işlem bedelinin ise “0” olduğunu düşünelim.
-İade hakkı doğurmayan işlem bedeli 0,00
-İade hakkı doğuran işlem bedeli 1.000.000,00
-İşlem bedelinin %18`i 180.000,00
a) İşlemin bünyesine giren vergiler 130.000,00
b) Genel giderler nedeniyle ödenen vergiler 20.000,00
c) ATİK nedeniyle iade hesabına verilecek azami pay 30.000,00
Örnekte görüldüğü gibi ATİK nedeniyle ödenen KDV 100.00,00 TL olmasına rağmen iade hesabına verilecek pay ancak 30.000,00 TL olmaktadır. Bunun nedeni ise iade hakkı doğuran işlem bedelinin %18`inden fazla yüklenim yapılamayacağından kaynaklanmaktadır. Firma bu dönemde yüklenemediği (100.000,00 – 30.000,00) = 70.000,00 TL ATİK KDV`yi sonraki dönemlerde iadeye konu edebilecektir.
Şimdi hem iade hakkı doğuran işlemleri hem de iade hakkı doğurmayan işlemleri bulunan firmalarda ATİK yükleniminin nasıl yapılacağına ilişkin hususları açıklamaya çalışalım.
Yukarıda belirtilen (X) mükellefin Eylül 2021 döneminde aldığı ve aktifine kaydetmiş olduğu amortismana tabi iktisadi kıymet nedeniyle ödemiş olduğu katma değer vergisinin yine 100.000,00 TL olduğunu varsayalım,
-İade hakkı doğurmayan işlem bedeli 1.500.000,00
-İade hakkı doğuran işlem bedeli 1.000,000,00 -Eylül dönemi teslim ve hizmetlerin toplamı 2.500.000,00
-Genel gider ve ATİK yüklenim oranı (1.000.000,00/2.500.000,00)= %40
-İade hakkı doğuran işlem bedelinin %18`i (1.000.000,00x18) = 180.000,00
a) İşlemin bünyesine giren vergiler 130.000,00
b) Genel giderler nedeniyle ödenen vergiler 20.000,00
c)ATİK nedeniyle iade hesabına verilecek azami pay 30.000,00
(100.000,00 x %40=40.000,00)
Bu örneği incelemek gerekirse; mükellefin ATİK alımı nedeniyle ödemiş olduğu KDV tutarı 100.000,00 TL olup, bunun %60 ı iade hakkı doğurmayan işlemlere, %40 ı ise iade hakkı doğuran işlemlere ait olduğu görülmektedir. Buna göre bu dönemde ATİK nedeniyle yüklenime verilecek tutar 40.000,00 TL olmasına rağmen iade hakkı işlem bedelinin %18 inden fazla yüklenim yapılamayacağından örneğimizde 30.000,00 TL pay verilmiştir. Böylece mükellef ATİK nedeniyle ödemiş olduğu katma değer vergisinden sonraki dönemlerde dikkate alabileceği KDV tutarı ise (40.000,00 – 30.000,00) =10.000,00 TL olmaktadır. Firmanın bundan sonraki dönemlerde söz konusu ATİK alışına ilişkin hesaplamalarda dikkate alabileceği ATİK-KDV tutarı 10.000,00 TL olmaktadır.
Sonraki dönemlere devreden ATİK KDV`lerin nasıl hesaplanacağına ilişkin hususları açıklamaya çalışalım.
Bu firmanın 2021 Ekim döneminde satışlarının tamamı iade hakkı doğuran işlemlerden oluşup %18 kıyaslamasıyla azami iade edilecek vergiyi geçmemek şartıyla kalan 10.000,00 TL’nin tamamını iade hesabına dahil edebilir.
Ancak; ilgili dönemde hem iade hakkı doğurmayan işlem bedeli, hem de iade hakkı doğuran işlem bedeli olur ise eğer, bu sefer yine oranlama yaparak iade konusu yapılacak tutarın tespit edilmesi gerekmektedir. Konuya ilişkin örnek vermek gerekir ise eğer;
Yukarıda belirtilen (X) firmasının 2021 Ekim dönemi KDV beyan bilgileri aşağıdaki gibidir.
Bu örneğimizde ATİK nedeniyle kalan (10.000,00- %75) = 7.500,00 TL KDV iade hakkı doğurmayan işlemlerde kullanıldığından bundan sondaki dönemler için artık yüklenebileceği ATİK KDV kalmamıştır.
Bilgilerinize sunulur.
Sirkülerimize konu olan düzenlemelere; https://www.gib.gov.tr/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Önemli Not:Yayınlamış olduğumuz bu sirküler bilgilendirme amacına yönelik olup, asıl olan yukarıda link adresi verilen ve bu adresten ulaşılacak yasal düzenlemelerdir. Dolayısıyla resmi işlerde kullanılamaz. Aksi takdirde hukuki sonuçlarından müşavirliğimiz sorumlu tutulamaz.